Ρυθμιστικές εκκρεμότητες στην Κύπρο «παγώνουν» τις χρηματοδοτήσεις και απειλούν με καθυστέρηση ή ακύρωση το έργο-ορόσημο της ηλεκτρικής ενοποίησης

Οικονομική ασφυξία στον ΑΔΜΗΕ λόγω κυπριακής αδράνειας

Σοβαρός κίνδυνος χρηματοδοτικής ασφυξίας απειλεί την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου, με τον ΑΔΜΗΕ να προειδοποιεί για πιθανή παύση πληρωμών προς τη γαλλική Nexans, κατασκευάστρια του υποθαλάσσιου καλωδίου. Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φώς της δημοσιότητας η εξέλιξη αυτή προκαλείται από καθυστέρηση στην έγκριση της ανάκτησης εσόδου από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), σε αντίθεση με την ελληνική ΡΑΑΕΥ που έχει ήδη προχωρήσει τις σχετικές διαδικασίες.

Η στασιμότητα στις εγκρίσεις φέρνει το έργο σε κρίσιμο σταυροδρόμι, απειλώντας το συνολικό χρονοδιάγραμμα και τη δυνατότητα εξεύρεσης κεφαλαίων. Ο ΑΔΜΗΕ έχει καταβάλει ήδη 250 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 50 εκατ. για την εξαγορά του έργου, και πλέον δηλώνει αδυναμία να συνεχίσει με ίδια κεφάλαια.

Το μοντέλο επιμερισμού κόστους και η καθυστέρηση στην Κύπρο

Η διακρατική συμφωνία προβλέπει αναλογία κόστους 63%-37% υπέρ της Κύπρου, με τις δαπάνες ανάκτησης για το 2025 να ανέρχονται σε 20 εκατ. ευρώ – εκ των οποίων τα 13 εκατ. ευρώ αφορούν τη Λευκωσία και τα υπόλοιπα 7 εκατ. την Αθήνα.

Η ΡΑΑΕΥ έχει ήδη εγκρίνει τη ροή εσόδου, διασφαλίζοντας το ποσό υπέρ του ΑΔΜΗΕ. Αντίθετα, η ΡΑΕΚ διατηρεί την υπόθεση σε εκκρεμότητα, χωρίς να διαφαίνεται άμεσα λύση. Η αβεβαιότητα αυτή εμποδίζει τον ΑΔΜΗΕ να προσφύγει σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για να εξασφαλίσει δάνεια.

Ορατό το ενδεχόμενο παύσης πληρωμών στη Nexans

Η Nexans έχει πληρωθεί για τις εργασίες έως και τον Ιούνιο 2025, όμως η πληρωμή του Ιουλίου τελεί υπό αίρεση. Αν η ΡΑΕΚ δεν εγκρίνει τη ροή εσόδου μέχρι τότε, ο ΑΔΜΗΕ ενδέχεται να σταματήσει τις πληρωμές, επιφέροντας καθυστέρηση ή ακόμα και αναστολή στην πόντιση του καλωδίου.

Ο Μάνος Μανουσάκης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, ξεκαθάρισε πως χωρίς τη διασφάλιση ροής εσόδων από τις δύο ρυθμιστικές αρχές, δεν μπορεί να προχωρήσει η δανειοδότηση και κατ’ επέκταση η συνέχιση του έργου. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε ίδια κεφάλαια», ανέφερε σε συνέντευξή του στο podcast Στη Πρίζα.

Σε εκκρεμότητα το 40% των ερευνών βυθού

Οι υποθαλάσσιες έρευνες μεταξύ Κρήτης και Κύπρου έχουν ολοκληρωθεί κατά 60%, ενώ το υπόλοιπο 40% εκκρεμεί σε διεθνή ύδατα. Για να συνεχιστούν απαιτείται έκδοση NAVTEX και εξεύρεση διαθέσιμου ερευνητικού σκάφους.

Εφόσον επιλυθούν τα ρυθμιστικά ζητήματα και προχωρήσουν οι αδειοδοτήσεις, εκτιμάται ότι οι έρευνες μπορούν να ολοκληρωθούν εντός τριμήνου, επιτρέποντας την έναρξη πόντισης του καλωδίου το 2026, όπως προβλέπει το αρχικό χρονοδιάγραμμα.

Γεωπολιτικές διαστάσεις και κυβερνητική στήριξη

Το έργο έχει σαφή γεωπολιτική βαρύτητα, εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική ενεργειακής διαφοροποίησης της Ε.Ε. και τελεί υπό διακρατική συμφωνία, η οποία προβλέπει ισομερή κατανομή κόστους (50-50) σε περίπτωση ακύρωσης λόγω ανωτέρας βίας.

Στήριξη στο έργο εξέφρασε πρόσφατα και ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, μιλώντας σε συνέδριο του Economist. Η δήλωσή του ενίσχυσε την εντύπωση πως, τουλάχιστον σε πολιτικό επίπεδο, η Λευκωσία δεν έχει αποσύρει την υποστήριξή της από τη διασύνδεση.

Παρέμβαση Κομισιόν μέσω τηλεδιάσκεψης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο, συγκαλώντας την Τρίτη 8 Ιουλίου τηλεδιάσκεψη για την πρόοδο του έργου, με συμμετοχή των ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ και ΑΔΜΗΕ. Η παρέμβαση των Βρυξελλών αποτυπώνει τη σημασία που δίνει η Ε.Ε. στη διασύνδεση Κρήτης–Κύπρου, ιδίως ενόψει του στρατηγικού στόχου για μια πλήρως διασυνδεδεμένη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.

greentoday