Φρένο στην εκτός σχεδίου δόμηση
Προς αναβολή οδεύει η ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση λόγω των πλημμυρών στη Θεσσαλία.

Το θέμα προέκυψε εντός του καλοκαιριού μετά από τις σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ. Η πιο γνωστή από τις αποφάσεις το δικαστηρίου αφορά την Πάτμο (176/2023) και εκδόθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Σύμφωνα με αυτή δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να κτίσει, καθώς χρειάζεται να αποδειχθεί ότι το οικόπεδο έχει "πρόσωπο" σε κοινόχρηστο δρόμο. Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, καθώς υπάρχει διαφορετική νομική και πολεοδομική ερμηνεία της κοινόχρηστης οδού. Αυτό συμβαίνει, διότι νομικά ως υφιστάμενοι θεωρούνται οι παλιοί αγροτικοί δρόμοι, που υπήρχαν πριν το 1923.

Η δεύτερη απόφαση (992/2023) εκδόθηκε στις αρχές Ιουνίου και αφορά σε ακύρωση οικοδομικής άδειας για αποθήκη στη Χαλκίδα. Και σε αυτή το ΣτΕ αναφέρει την υφιστάμενη νομοθεσία για την εκτός σχεδίου δόμηση. Προσθέτει, δε, αυτή πρέπει να συμβαδίζει με τη νομοθεσία για το περιβάλλον, τη χωροταξία και τις αρχαιότητες, και επισημαίνει ότι οι νόμοι μπορεί να είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, μόνο εάν ακολουθούνται από επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις τους. Αρχικά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατήργησε τις παρεκκλίσεις για την αρτιότητα, οπότε πλέον έχτιζε κάποιος μόνο σε έκταση τεσσάρων στρεμμάτων και πλέον. Τελευταία όμως το Συμβούλιο της Επικρατείας, με σειρά αποφάσεων, αντίθετων με όσα δέχονταν μέχρι τώρα, αποφάσισε ότι ούτε η αρτιότητα ούτε η πρόσβαση σε δρόμο είναι αρκετές για να χτίσει κανείς. Ζητά πλέον αυστηρούς όρους για την αρτιότητα και ακόμη πιο αυστηρούς για το τι είναι δρόμος.

Οι αποφάσεις του ΣτΕ


Το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Ηδη 12 περιβαλλοντικές οργανώσεις (ΕΛΛΕΤ, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, WWF, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Greenpeace, Αρκτούρος, Αρχέλων, Medasset, Καλλιστώ, ΑΝΙΜΑ, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης) εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση στην οποία αναφέρουν ότι η "ελληνική επικράτεια βιώνει μια σειρά από πρωτόγνωρες διαδοχικές καταστροφές. Η ελληνική φύση υποφέρει από τα 1,6 εκατομμύρια στρέμματα καμένης δασικής έκτασης και τις πρόσφατες εκτεταμένες πλημμύρες. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και υποδομές αναδεικνύουν με τραγικό τρόπο την ανάγκη για δραστικές αλλαγές στον τρόπο που προστατεύουμε και διαχειριζόμαστε το περιβάλλον".

Η εκτός σχεδίου δόμηση αποτελεί μια ελληνική ιδιαιτερότητα άγνωστη στα ευρωπαϊκά κράτη. Φαίνεται όμως ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να ανέχεται τη συνεχή καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος μέσω διαφόρων μικροπολιτικών εξυπηρετήσεων με εγκληματική αδιαφορία. Τονίζεται ότι η ελληνική φύση αποτελεί στυλοβάτη της αειφόρου ανάπτυξης και απειλείται με ολέθριες συνέπειες. Επιπρόσθετα, είναι σαφές ότι η εκτός σχεδίου δόμηση, εκτός από την περιβαλλοντική υποβάθμιση που προκαλεί, αυξάνει και την τρωτότητα του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος σε φυσικές καταστροφές και γενικότερα στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης.

Η δραστική διασφάλιση του φυσικού πλούτου της χώρας προϋποθέτει τον άμεσο και δραστικό περιορισμό της δόμησης εκτός σχεδίου, σε συμμόρφωση και με τις αποφάσεις του ΣτΕ. Μέχρι την ολοκλήρωση των Ειδικών και Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, απαιτείται η έκδοση οδηγιών από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς τους μελετητές και επιβλέποντες των παραπάνω σχεδίων, οι οποίες θα προσδιορίζουν με σαφήνεια και μεθοδικότητα την ανάγκη προστασίας του τοπίου, της φύσης και της αγροτικής γης, αλλά θα δίνουν επίσης έμφαση στα ζητήματα μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική κρίση και αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών.

Να σημειωθεί ότι οι εισηγήσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι είναι η υιοθέτηση μία μεταβατικής περιόδου 4ετίας - 5ετίας, μέχρι να ολοκληρωθεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας.

capital.gr

Της Ελένης Μπότα