Ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο δημιουργούνται νέα δεδομένα.

Το στεγαστικό απαιτεί σαφή στρατηγική, πακέτο μέτρων που να αλληλοσυμπληρώνονται, συνολική υλοποίηση και συντονισμό, με οδικό χάρτη υλοποίησης.

Ας δούμε προς στιγμήν τη μεγάλη εικόνα. Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που υποφέρει από έλλειψη στέγης, με αποτέλεσμα η αξία των κατοικιών να απογειώνεται και τα ενοίκια να γίνονται δυσβάστακτο φορτίο για μια μισθωτή οικογένεια. Ούτε λίγο ούτε πολύ, έχει πάρει παγκόσμιες διαστάσεις. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη το στεγαστικό προτάσσεται στα προγράμματα νέων ηγετών και βρίσκουν απήχηση.

Ενδεικτικά, ο νικητής των πρόσφατων εκλογών στην Ολλανδία Γέτεν πρόταξε ένα φιλόδοξο σχέδιο 10 νέων πόλεων (!), σε μια χώρα που υποφέρει από έλλειψη 400.000 κατοικιών. Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο Καναδός πρωθυπουργός υποστηρίζει καμπάνια για νέες κατοικίες, ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μαμντάνι υποσχέθηκε πάγωμα των ενοικίων και ανέγερση χιλιάδων νέων μονάδων «προσιτής κατοικίας». Η νικήτρια των εκλογών στην Βιρτζίνια Άμπιγκέιλ Σπανμπέργκερ εντυπωσίασε με το σχέδιό της «Affordable Virginia Plan» με παροχή κινήτρων για νέες κατοικίες, προσιτές σε όλους όσοι αναζητούν για πρώτη φορά κατοικία. Και το αποκορύφωμα: Ο Λευκός Οίκος επεξεργάζεται σχέδιο για στεγαστικά δάνεια 50ετούς διάρκειας!

Την ίδια ώρα, η Ελλάδα αναστενάζει από έλλειψη κατοικιών, ενώ το στεγαστικό βάρος λυγίζει τα νοικοκυριά.

Σύμφωνα με έρευνα της ΤτΕ, έχουμε το υψηλότερο στεγαστικό κόστος στην Ευρώπη, καθώς το 35,5% του εισοδήματος των νοικοκυριών κατευθύνεται στη στέγη. Η ίδια μελέτη επισημαίνει ότι χιλιάδες ακίνητα είναι παγιδευμένα στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και των servicers, λόγω μια ολόκληρης γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επίσης περιγράφει το βραχυκύκλωμα με τα Airbnb, που μειώνουν την προσφορά για ενοικίαση. Όμως ο βασικότερος παράγοντας είναι ότι δεν χτίζονται νέες κατοικίες. Η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας την τελευταία δεκαετία ήταν καθοριστική για την επιδείνωση του προβλήματος. Όμως και σήμερα έχουμε θέμα. Το α’ εξάμηνο του 2025, οι οικοδομικές άδειες μειώθηκαν κατά 14%, η συνολική επιφάνεια κατά 24% και ο όγκος οικοδομών κατά 17,7%.

Ένα τόσο περίπλοκο πρόβλημα απαιτεί σαφή στρατηγική, πακέτο μέτρων που να αλληλοσυμπληρώνονται, συνολική υλοποίηση και συντονισμό, με οδικό χάρτη υλοποίησης. Ποιος θα μπορούσε να είναι ο κατάλληλος σχεδιασμός;

Πριν απ’ όλα επείγει η αναζήτηση καινοτόμων λύσεων για την ανέγερση νέων κατοικιών. Παραφράζοντας ένα προσφιλές σύνθημα της εποχής, θα έλεγα ότι η χώρα πρέπει αποφασιστικά να κινηθεί στο ρυθμό ενός «build, baby, build». Ή, με άλλα λόγια, στην ταχύρρυθμη αύξηση προσφοράς κατοικίας.

Είναι εφικτό; Υπάρχουν εργαλεία; Ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο δημιουργούνται νέα δεδομένα, εφαρμόζονται πρωτότυπες πολιτικές κατοικίας. Αναφέρω ενδεικτικά το πρόγραμμα HousingTech της Ευρωπαϊκής Τράπεζας και του Ταμείου Επενδύσεων (EIB Group) ύψους 9,2 δισ. ευρώ, με την εισαγωγή ψηφιακών μοντέλων σχεδιασμού και στόχο την ανέγερση ποιοτικών και ενεργειακά αποδοτικών κατοικιών. Τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι 75 συστάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλευτικού Συμβουλίου Στέγασης με ενίσχυση του μοντέλου «Στέγαση Πρώτα». Τα εργαλεία αυτά, σε συνδυασμό με την απλοποίηση των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων, την καθιέρωση ενός σταθερού πλαισίου των διαδικασιών, μπορούν να γίνουν το κλειδί για έναν οικοδομικό οργασμό. Παράλληλα, έφτασε η ώρα οι τράπεζες να ανοίξουν διόδους για προσιτά στεγαστικά δάνεια σε μικρούς και μεσαίους εισοδηματίες.

Η δέσμη μέτρων για μια συνολική λύση το στεγαστικού περνάει από την επείγουσα καταγραφή του αποθέματος των κατοικιών, που τελούν σε αχρηστία. Μόνο στην Αττική, το ένα στα τέσσερα ακίνητα είναι κλειστά! Εδώ απαιτείται αποτελεσματική παρέμβαση τόσο προς τις τράπεζες όσο και τους servicers, που κρατούν τα «κλειδιά» πολλών ακινήτων σε αχρηστία, κινούμενοι με βασανιστικά αργούς ρυθμούς στην απελευθέρωσή τους.

Παράλληλα, επείγει και η αλλαγή προσέγγισης του status στα Airbnb, με ενίσχυση των περιορισμών στη χορήγηση Golden Visa, με κύριο γνώμονα την απελευθέρωση των κατοικιών για μακροχρόνια ενοικίαση.

Όλα αυτά σε ένα συνεκτικό πρόγραμμα, με ενιαίο συντονισμό, με παράλληλες δράσεις, με ορατά αποτελέσματα. Είναι εφικτό; Είναι και η Ελλάδα, αν τολμήσει, μπορεί να γίνει πρωτοπόρος στη διαχείριση μιας από τις πιο σημαντικές κρίσεις στην εποχή μας. Όπως λέει και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «η κατοικία έχει να κάνει με την αξιοπρέπεια, με τη δικαιοσύνη και αφορά στο μέλλον της Ευρώπης».

*φωτογραφία Eurokinissi / Γιάννης Παναγόπουλος

Πηγή: athensvoice.gr